Κυπριακό σενάριο

Του Αντώνη Κοκορίκου

Να πούμε δυό λόγια για το Κυπριακό. Έχουμε ένα σχέδιο που προς το παρόν ικανοποιεί μεγάλο μέρος των τουρκικών απαιτήσεων καθως έγινε φανερό ότι η αμερικανική παρέμβαση ήταν υπέρ των τουρκικών θέσεων. Έτσι επέλεξαν γιατί προφανώς έκριναν ότι η ελληνική πλευρά μπορεί να ικανοποιηθεί με λιγότερα ανταλλάγματα και μεγαλύτερη πίεση.

Το πιθανότερο σενάριο υπό αυτές τις συνθήκες και με δεδομένο εργασίας ότι δεν θα γίνουν αλλαγές (που όμως μπορεί να γίνουν) είναι οι μεν τουρκοκύπριοι να πουν ΝΑΙ στο δημοψήφισμα και οι ελληνοκύπριοι να πουν ΟΧΙ. Στην περίπτωση αυτή η μεν Κύπρος εντάσσεται στην ΕΕ αλλά διπλωματικά οι Τούρκοι κερδίζουν πολλούς πόντους καθως θα φαίνεται ότι αδιάλλακτοι είναι οι Έλληνες. Αυτό θα τους βοηθήσει να πάρουν ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για ένταξη στην ΕΕ. Στην κατεχόμενη Κύπρο το κοινοτικό κεκτημένο θα είναι υπό αναστολή.

Πιθανόν αυτή να είναι η επιδίωξη της αμερικανικής πλευράς ως το χειρότερο σενάριο. Τους βολεύει γιατί μπορούν να προχωρήσουν ανενόχλητα τα σχέδιά τους για τη μεγάλη Μέση Ανατολή. Το καλύτερο σενάριο βέβαια για τους Αμερικανούς και για την ΕΕ είναι να πουν και οι δύο πλευρές ΝΑΙ στα δημοψηφίσματα. Στην περίπτωση αυτή και η Τουρκία μπορεί να πάρει άμεσα ημερομηνία, και η ΕΕ δεν θα κληρονομήσει ένα σημαντικό πολιτικό πρόβλημα και οι Αμερικανοί θα έχουν στο ενεργητικό τους μια σημαντική διπλωματική επιτυχία,  και μπορούν να εντάξουν την Κύπρο στα σχέδιά τους για μια μεγάλη Μέση Ανατολή. Μάλιστα οι πιο αισιόδοξοι μπορούν να ελπίζουν ότι έτσι η Κύπρος θα γίνει ένα Χόνγκ-Κόνγκ της Μέσης Ανατολής, ένα εμπορικό κέντρο και διαμετακομιστικό κέντρο συναλλαγών της ευρύτερης περιοχής. Με μία προϋπόθεση: Ότι θα καταφέρουν Έλληνες και Τούρκοι να συννενοηθούν να συμβιώσουν και να ζήσουν εργαζόμενοι στην κατεύθυνση αυτή.

Αυτά είναι τα δύο επικρατέστερα σενάρια πλέον. Η διχοτόμηση της Κύπρου θα είναι γεγονός και στις δύο περιπτώσεις. Μόνο που στην περίπτωση συμφωνίας των δύο μερών, η διχοτόμηση επέρχεται με την υπογραφή των Ελλήνων και το σήμερα ελεύθερο τμήμα, σκλαβώνεται στις ίδιες εγγυήσεις που είναι υπεύθυνες για τη σημερινή κατάσταση. Δε φαντάζομαι ότι οι Κύπριοι εχουν αποφασίσει να αυτοκτονήσουν ομαδικά. Η λύση μακροπρόθεσμα είναι στην ένταξη της ελεύθερης Κύπρου και προσπάθεια στη συνέχεια να επιβληθεί ο ευρωπαϊκός νομικός και πολιτικός πολιτισμός και στην κατεχόμενη Κύπρο. Να πάψει η Τουρκία να κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος και να ενωθεί ξανά το νησί.

Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος αναγνωριζόταν διεθνώς, μετά από διαπραγματεύσεις θα αναγνώριζε το κοινοτικό κεκτημένο για να γίνει μέλος της ΕΕ. Δεν είναι δυνατόν να γίνει μέλος μια οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ χωρίς να αναγνωρίσει τα στοιχειώδη του κοινοτικού κεκτημένου. Και όμως το σχέδιο Ανάν δεν τα προβλέπει. Δεν τα κατοχυρώνει. Αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι η μπάλλα χάθηκε από την κατοχή της ελληνικής πλευράς. Γιατί η αρχική στρατηγική αυτής της πορείας ήταν ακριβώς να επιτευχθεί μια ευρωπαϊκή εφικτή λύση. Αν πρόκειται να πάμε σε μια λύση που σε τίποτα δεν θυμίζει Ευρώπη, τότε χάσαμε τον προσανατολισμό μας και πρέπει να τον βρούμε.

Το έλλειμμα από ότι φαίνεται στη συγκεκριμένη διπλωματική μάχη, είναι έλλειμμα  ηγεσίας. Όταν δέχεσαι πιέσεις από παντού και δεν έχεις ηγεσία, μπορεί να καταλήξεις πολύ άσχημα. Το χειρότερο είναι να αναγνωρίσουν κάποια κράτη το ψευδοκράτος του Ντενκτάς και έτσι να νομιμοποιηθεί η κατοχή της Κύπρου από την Τουρκία. Αυτό θα είναι το μεγαλύτερο βατερλώ της ελληνικής  διπλωματίας.

Πάμε στα εσωτερικά. Στο ΠΑΣΟΚ είχαμε επίσημη έναρξη της περιόδου γκρίνιας με τη συνεδρίαση του ΕΓ χωρίς την παρουσία του Γ. Παπανδρέου ο οποίος ασχολήθηκε όλη την ημέρα με το Κυπριακό. Ήταν μια πρώτη εντύπωση υποβάθμισης του οργάνου και εκδήλωση δυσφορίας για την εντύπωση που υπάρχει μιας γενικής δυστοκίας στο ΠΑΣΟΚ. Ζορίζονται για κάποιο λόγο που δεν φαίνεται. Αμφισβήτηση του Γ. Παπανδρέου δεν υπάρχει. Ανάγκη δραστηριοποίησης υπάρχει. Προβλήματα υπάρχουν. Τι έχουν τα έρμα και δεν παίρνουν μπρός; Τι περιμένουν; Τον απομηχανής θεό; Τη δευτέρα παρουσία; Το έχουνε γυρίσει στη μεταφυσική; Θα ακούσουμε σε λίγο τον γραμματέα του ΠΑΣΟΚ τον κ. Χρυσοχοίδη.

Υπάρχει όμως και από την πλευρά της κυβέρνησης μια γενική αδράνεια και ατολμία. Από το Κυπριακό ως τα ολυμπιακά έργα και την επανίδρυση του κράτους όπου μπορούσε να δώσει δείγμα γραφής με τους συμβασιούχους, αλλά διστάζει να το κάνει.